Havaların soğuması, kış aylarında hava kirliliğinin artması, viral enfeksiyonlar kalp için ek risk oluşturabilir. İster sağlıklı bir kalbe sahip olalım, isterse kalp hastası olalım; kalbimizi kışa hazırlayalım. Medical Park Antalya Kalp Hastanesi direktörü, Kalp ve Damar Cerrahisi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Okutan, kış gelmeden kalbimiz ile ilgili ne yapmamız gerektiği konusunda açıklamalar da bulundu.
Kalbinizi kışa hazırlamak için ne yapmalı?
Kış ayları gelmeden kalp hastalarının bu döneme kendilerini hazırlamaları uygun olur. Öncelikle hastanın kalp yetmezliği var mı? Bununla ilgili yetmezlik tedavisi düzenlenmiş mi? İlaçları yeterli doz ve uygun zamanda kullanıyor mu? Bunların gözden geçirilmesi gerekir. Koroner kalp hastalığı olan, koroner anjiyo yapılmış, balon stent uygulanmış veya baypas ameliyatı olmuş hastalar ise; rutin kontrollerini yaptırarak günlük yaşamlarını bu döneme göre ayarlamaları gerekir. Unutulmamalıdır ki, soğuk havada vücut ısısında düşme, anjina denen göğüs ağrısını tetikleyebilir ve kalp krizini kolaylaştırabilir. Bu duruma hava kirliliği ve sigara içmek yada içilen ortamda bulunmayı eklersek durum daha da riskli hale gelir. Kalp hastalarının özellikle kış aylarında hava kirliliği olan ve sigara içilen ortamlarda bulunmaması gerekir.
Kalp hastaları grip olursa ne yapmalı?
Kış aylarında koroner kalp hastalığı olanlar için bir diğer risk ise grip ve nezle gibi viral enfeksiyonlardır. Kalp krizi geçiren hastaların yaklaşık üçte birinde kriz öncesi geçirilmiş bir gribal enfeksiyon tespit edilmektedir. Bunun tam nedeni bilinmese de, grip enfeksiyonu esnasında koroner damarlarda önceden bulunan plak denen kireçlenme ve daralmalarda bir yangı geliştiği, bunun da kalp krizini tetiklediği bildirilmektedir. Grip enfeksiyonları sonucunda bağışıklık sistemi zayıflamakta, zatürre, sinüzit, orta kulak iltihabı gibi eklenen diğer enfeksiyonlar ile kalp hastasının durumu daha da riskli hale gelmektedir. Bu nedenle kalp hastaları grip enfeksiyonlarına karşı tedbirli olmalı, uygunsa aşı yaptırmalıdır. Bunun yanında kalp dostu beslenme ve hijyen kurallarına riayet ederek grip virüslerine karşı önlem alınmalıdır.
Kalp hastaları grip aşısı olabilir mi?
Kalp hastalarına, özellikle engel bir durum yoksa grip aşısı yaptırmalarını öneriyoruz. Grip aşısının henüz yeni oluşmamış, yani bilinen grip virüslerine karşı geliştirildiği ve gribal enfeksiyonu önleyebildiğini biliyoruz. Bu nedenle kalp hastalarında grip aşısının yapılmasını öneriyoruz. Özellikle hastada kronik broşit yada KOAH denen kronik akciğer hastalıkları varsa bu aşılar yaşam kurtarıcı olabilmektedir.
Kalp hastalarının kullanabileceği grip ilaçları hangileri? Hangi ilaçları kullanırken dikkatli olunmalı?
Kalp hastalarının kullanabileceği grip ilaçları arasında etken maddesi parasetamol olanlar söylenebilir. Anacak kalp rahatsızlığı bulunan hastaların grip olduklarında bu ilacı mutlaka doktor kontrolünde kullanmaları gerekir. Gribal enfeksiyon söz konusu olduğunda ağrıyı azaltmak ve ateş düşürücü olarak parasetamol nispeten güvenli sayılabilecek ilaçlardandır.
Ancak parasetamol kullanımında dozaj çok önemlidir. Aşırı kullanım durumunda karaciğer sorunları ortaya çıkabilir. NSAİİ türü ilaçlar kullanılırken nefes almada zorluk, göğüste ağrı ve bitkinlik hissedilmesi durumunda hemen doktorunuza bilgi vermelisiniz.
Grip enfeksiyonu olan kalp hastalarının parasetamol dışındaki grip ilaçlarını tercih etmemesi, bu konuda çok dikkatli olması gerekir. FDA tarafından özellikle NSAİİ türü ilaçların kalp sağlığı için risk taşıdığı, kalp krizi ve inme riskini artırdığı belirtilmiştir. FDA tarafından, bu ilaçlar arasındaki aspirin, risk grubunun dışında tutulmuştur.
Kalp hastaları, grip salgınının olduğu dönemlerde daha dikkatli olmalıdır. Önlem olarak ellerinin temizliğine daha çok dikkat etmeli, yeterli uyku almalı, dengeli beslenmeli ve bağışıklık sistemini güçlendirmelidirler. Gribe yakalanmama kalp hastaları için en güvenli olan yoldur. Kalp hastaları her önleme rağmen grip olmuşsa kontrolsüz ilaç kullanımından uzak durmalı ve mutlaka kalp damar cerrahının önerilerine göre ilaç kullanmalıdır.
Kalp hastalarının kullanabileceği soğuk algınlığı ilaçları nelerdir?
Kalp hastalarının kullanabileceği soğuk algınlığı ilaçları dekonjestan ve NSAİİ sınıfı dışındaki ilaçlar olmalıdır. Grip ve soğuk algınlığı birbirine çok karıştırılan hastalıklardandır. Grip ateşle birlikte görülen ve daha ağır seyreden bir hastalık olmasına rağmen soğuk algınlığı yani nezle ise daha hafif semptomlar gösterir. Soğuk algınlığının hafif seyretmesi bazen doktora danışmadan kontrolsüzce ilaç kullanımına neden olabilir. Kalp hastası iseniz doktor kontrolü olmadan kullanacağınız soğuk algınlığı ilaçları sağlığınızı ciddi anlamda olumsuz etkileyebilir. Kalp hastalarının kullanabileceği soğuk algınlığı ilaçları, dekonjestanlar yani psödöefedrin ve fenilefrin içermeyen ilaçlar olmalıdır. Bu ilaçlar damarları daraltıcı etkiye neden olurlar ve kalp hastaları için bu istenmeyen bir durumdur.
Yine grip hastalığında olduğu gibi NSAİİ türü ilaçlar da soğuk algınlığında kullanılmamalıdır. Bu ilaçlar da tansiyonun yükselmesine neden olabildiği için kalp hastaları tarafından kontrolsüz bir şekilde kullanılmamalıdır.
Soğuk algınlığı (nezle) yaşayan kalp hastalarının kalp damar cerrahına danışmadan herhangi bir ilaç kullanmamaları gerekir. Özellikle kolay ulaşılabilen soğuk algınlığı ilaçlarını kullanmadan önce mutlaka doktorunuzdan bilgi alın.
Soğuk algınlığına karşı önlem alarak mümkün olduğunca ilaç kullanımını minimize etmek kalp hastaları için en sağlıklı olan yoldur.
Kalp hastaları kış aylarında nasıl beslenmeli? Vitamin kullanmalı mı?
Kalp hastalarının kış aylarında beslenmesinde öncelikle tuz kullanımı açıklığa kavuşturulmalıdır. Ülkemizde günlük tuz ihtiyacın 7 kat fazlası kullanılmaktadır. Fazla tuz vücutta su tutulmasın yol açmakta ve bu kalp yetmezliğini arttırmaktadır. Bizim önerimiz, yiyeceklere (salatalık, domates dahil) tuz dökmeyi bırakıp, baharat kullanımına izin vermek şeklindedir. Yine kalp hastalarının kan kolestrol, yağ düzeyleri göz önüne alınarak kendilerine uygun bir diyet seçmeleri önerilir. Beslenme sorunu olmayan, yeterince meyve, sebze tüketebilen, sigara içmeyen, kronik alkol kullanımı olmayan hastaların özel bir vitamin eksiklikleri yoksa, vitamin kullanmaları gerek yoktur. Ancak eksikliği saptanan vitamin ve minareller varsa bunların hekimlerine başvurarak tamamlanması, bağışıklık sistemi için önemlidir. Kış öncesi kalp hastalarının D vitamin seviyelerini ölçtürmelerinde fayda vardır. D vitamini eksikliği bağışıklık sistemini zayıflatmaktadır. Gerekirse D vitamini aşısı yaptırılabilir. Benzer şekilde demir seviyelerinin ölçülmesi de bu hastalar için önemlidir. Demir seviyesi düşük insanlarında bağışıklık sistemi iyi çalışamaz ve gribal enfeksiyona yakalanma ihtimali artar. Kışa hazırlık döneminde probiyotik etkileri nedeniyle; yoğurt, kefir, ayran, ıhlamur, adaçayı ve yeterince su tüketimi önerilir.
Kalp hastalarında kış egzersizleri nasıl olmalı?
Kalp hastalarının kış egzersizlerini güvenli bir şekilde yapmaları gerekir. Kalp hastaları soğuk havalarda dış ortamda yürüyüş ya da spor yaparken onları bekleyen en önemli tehlike soğuk algınlığı, nezle ve grip olarak sıralanabilir. Bu hastaların özellikle soğuk havalarda kendilerini korumaları ve hasta olmamaları önemlidir. Ancak bu egzersizi bırakmak olarak algılanmamalıdır. Yine kapalı mekânlar da, rüzgârsız, korunaklı yerlerde yürüyüş ve spor yapmak önemlidir. Hava soğuk diye egzersiz yapmamak, kilo artışlarında neden olabilir.
Kalp cerrahisi ve varis tedavisi hakkında detaylı bilgi için Prof Dr. Hüseyin Okutan Kliniği ile iletişim kurabilirsiniz.