Bebeklerde ve çocuklarda kalp deliği, doğuştan gelen kalp ve damar hastalıkları arasında en çok karşılaşılanlardan biridir. Anne baba adayları büyük bir heyecanla doğuma gün sayar ve bebeklerini kucaklarına alacakları anın hayalini kurarlar. Ancak bazen bu mutlu bekleyiş esnasında veya yeni doğan bebeklerde kalp deliği teşhisi yapıldığı olur. Evet günümüzde ayrıntılı ultrason görüntülemeleri sayesinde anne karnında dahi bebek kalp deliği tanısı konabiliyor. Hemen fark edilmeyen ve daha ileri yaşlarda olan çocuklarda da kalp deliği tanısı konabilir.
Peki anne karnında, yenidoğan bebeklerde veya çocuklarda kalp deliği tanısı konması korkulacak bir durum mu? Kalp deliği vakaları, deliğin büyüklüğüne göre ciddi veya daha hafif derecede olabiliyor. Özellikle Prenatal tanı (Doğum öncesi tanı) sayesinde anne karnında ultrason ile teşhis edilen kalbi delik bebekler doğar doğmaz kontrol altına alınma şansı veriyor. Bebek kalbinde delik tespiti yapıldığında veya çocukluk döneminde kalp deliği fark edildiğinde gerekli görülen vakalarda tedavi mümkün. Bu tedaviler cerrahi veya cerrahi olmayan yöntemlerle kolaylıkla yapılabiliyor.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği tedavisi, Antalya Muratpaşa’da hizmet veren Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Okutan tarafından yapılmaktadır. Bebek ve çocukluk döneminde tespit edilen kalp kapakçıkları veya kalbin duvarlarında görülen kalp deliği ile kalp damarlarındaki yapısal bozuklukların tedavisi için lütfen bizimle iletişim kurun.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği nedir?
Yenidoğan bebekte (1 aylık bebekte) ve çocuklarda kalp deliği, hamilelik döneminde ve çoğunlukla kalp kulakçıkları arasında veya karıncıklarda oluşan deliklerdir. Yani kalp deliği doğuştan gelen bir hastalıktır, sonradan oluşmaz. Ancak çocukluk dönemi veya daha ileri yaşlarda, yetişkinlik döneminde dahi çeşitli belirtilerle kalp deliği tespiti yapılabilir.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği çeşitleri nelerdir?
Bebek ve çocuklarda görülen kalp deliği çeşitleri şunlardır:
Kalp kulakçıkları arasındaki delikler (Atrial septal defekt - ASD)
Çok sık görülen kalp deliği çeşididir. Kalp kulakçıkları arasındaki deliğin büyük olduğu vakalar çocukluk çağında belirti vermeye başlar. Bu delik daha küçük olduğunda ise daha ileri yaşlarda, 20 yaş sonrası bulgu verir. Bu tür kalp deliği genelde kendi kendine kapanmaz ve uygun müdahale ile kapatılması gerekir. ASD, kalbin sağ tarafında büyüme ve basınç artışına neden olduğunda tedavi edilmesi gerekir.
Kalp karıncıkları arasındaki delikler (Entriküler septal defekt - VSD)
Bu tür kalp deliği olan bebekler eğer delik çok büyük değilse 2 yaşına kadar takip gerektirir. Bu süre zarfında kontrollü bir şekilde kapanmanın gerçekleşmesi izlenir. 2 yaşını dolduran çocuklarda VSD kaynaklı kalp deliği kapanmamışsa ve kalpte büyümeye neden oluyorsa anjiyo ile kapatılması gerekir. Karıncıklar arasındaki delikler özellikle büyük ise kısa süre içerisinde kalp yetmezliğine neden olur ve kapatılması gerekir.
Kalp kulakçık ve karıncıkları arasındaki geniş delikler (Atrioventriküler septal defekt - AVSD)
Kalbin orta bölümünde gelişen hem kapakçık hem de karıncıklar arasında oluşabilen büyük deliktir. Bu delik, kulakçık ve karıncıklar arasında birbirlerine geçiş olduğu anlamına gelir. Bu durumda akciğere kan akışı normalden fazla olur. Anne karnında ultrason taraması sonucu herhangi teşhis yapılmamışsa doğumdan sonraki ilk 1 - 2 hafta içerisinde kendisini belli eder. Cerrahi müdahale ile tedavi edilebilir.
Aort ile akciğer atardamarı arasındaki boşluklar (Patent duktus arteriozus - PDA)
Aort ile akciğer atardamarı arasındaki boşluğun da zamanla kendiliğinden kapanması beklenir. 3 gün ile 1 - 2 hafta içinde bu boşluk tamamen kapanmış olur. Erken doğum (Prematüre) bebeklerde bu süre biraz daha uzun olabilir. Bazı bebelerde ise bu açıklık öngörülen sürede kendiliğinden kapanmaz ise problem teşkil edebilir. Teşhis ve tedavi için kalp damar cerrahisi uzmanının muayenesi gerekir.
Kalp kulakçıkları arasındaki açıklıklar (Patent foramen ovale - PFO)
Kalp kulakçıkları arasındaki açıklıktan kaynaklanan bu durum bebeğin anne karnında geçirdiği süre boyunca normaldir. Ancak bu açıklık doğumdan sonra 15 gün veya 3 ay zarfında kendi kendine kapanır. Kulakçıklar arasındaki açıklığın nadiren kapanmadığı durumlar olsa da bunun bebeğe bir zararı yoktur ve genellikle belirti de görülmez. Toplumun %25’lik bir kesiminde PFO görülmektedir. Yetişkinlerde sorun teşkil ettiği durumlarda tedavi gerekir.
Kalpteki deliğin zararları nelerdir?
Kalp deliği temiz ve kirli kanın birbirine karışmasına neden olur. Normal şartlarda kalbin sol tarafında temiz sağ tarafında ise kirli kan bulunur. Sağlıklı bir kan dolaşımında kirli ve temiz kan bir birine karışmaz. Kulakçıklar veya karıncıklar arasında oluşan kalp deliği ise bu bölümler arasında geçişe yani temiz ve kirli kanın birbirine karışmasına neden olur. Dolayısıyla kalp deliğinin, kalbin normalden fazla çalışması ve akciğerlere aşırı kan pompalanması gibi zararlaları vardır. Tedavi edilmezse kalp büyümesi ve kalp yetmezliği gibi problemlere yol açar ve yaşam konforu bozulur. Ayrıca akciğerlere normalden fazla pompalanan kan nefes daralması, öksürük ve akciğer hastalıklarına neden olur.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği neden olur?
Bebek ve çocuklarda kalp deliği, anne karnındaki gelişim sürecinde kulakçık veya kapakçıkların duvarlarının tam olarak kapanmaması nedeni ile olur. Bu oluşumun tam olarak nedeni bilinememektedir. Ancak genetik faktörler, hamilelik döneminde geçirilen enfeksiyonlar, kronik hastalıklar, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı kalp deliği riskini artıran nedenler arasında sayılabilir.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği teşhisi nasıl yapılır?
Bebeklerde ve çocuklarda kalp deliği teşhisi, çocuk kardiyoloji uzmanları tarafından yapılan muayene ek olarak elektrokardiyografi (EKG) ve ekokardiyografi (EKO) gibi testler uygulanarak yapılır. Ayrıca uzman doktor tarafından aşağıda detaylı olarak belirttiğimiz kalp deliği belirtilerini değerlendirilir.
Bebeklerde ve çocuklarda kalp deliği belirtileri
Yenidoğan bebeklerde kalp deliği belirtileri
- Nefes darlığı, nefes alıp verme zorluğu
- Hızlı, kısa aralıklarla nefes alıp verme
- Aşırı teleme
- Emme esnasında sık sık ara verme, yorulma ve emme de zorlanma
- Bebeğin sürekli huzursuz olması
- Vücutta morarma, özellikle parmak ve dudaklarda morluk
- Kilo alamama
- Tekrarlayan akciğer rahatsızlıkları
Çocuklarda kalp deliği belirtileri
- Oyun esnasında erken yorulma
- Devam eden halsizlik
- Ciddi öksürük ve nefes nefes kalma
- Beslenme bozukluğu
- Yaşıtlarına göre gelişimin geri olması, boy ve kilo geriliği
- Sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonları
- Kalp yetmezliği
- Muayene esnasında kalpte üfürüm bulgusu
Bebek ve çocuklarda kalp deliği tedavisi nasıl yapılır?
Bebek ve çocuklarda kalp deliği tedavisi Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı tarafından ameliyatlı veya ameliyatsız yöntemler kullanılarak yapılır. Kabinde delik olan bebekler ve çocuklar öncelikle 2 yaşına kadar takip edilir ve deliğin kapanması beklenir. Eğer kalp deliği kapanmıyorsa o zaman tedavi seçenekleri değerlendirilir.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği tedavi yöntemleri
İlaçla kalp deliği tedavisi
İlaçla kalp deliği tedavisi, daha çok kalp deliğinden kaynaklı semptomların etkisini azaltmaya yönelik yapılır.
Ameliyatsız kalp deliği tedavisi
Ameliyatsız kalp deliği tedavisi anjiyoya benzer şekilde kasıktaki atar damardan çok ince teller ile girilerek yapılır. Bu yöntem son dönemlerde açık ameliyatların yerini almaya başlamıştır. Ameliyatsız kalp deliği tedavisi kasıktan kalbe ulaşılarak, kalp deliğine birbirine bağlı disklerden oluşan kapama cihazının yerleştirilmesi şeklinde yapılır.
Kapalı ameliyatla kalp deliği tedavisi
Kapalı ameliyat yöntemi ile kalp deliği tedavisi, koltuk altından, göğüsün yan tarafından veya meme altından çok küçük bir kesi ile girilerek yapılır. Bu bölgelerden kalbe ulaşılarak kemik ve çevre dokulara zarar vermeden kalp deliği dikilmek veya yama yerleştirilmek sureti ile gerçekleştirilir.
Açık ameliyatla kalp deliği tedavisi
Açık ameliyatla kalp deliği tedavisi, açık kalp ameliyatı yöntemi ile göğüs kafesi açılıp kalbe ulaşılarak yapılır. Kalbe ulaşıldıktan sonra kalp deliği uygun teknikler ile kapatılır. Daha sonra göğüs kafesi ve yumuşak dokular dikiş ile kapatılır.
Bebek ve çocuklarda kalp deliği tedavisinde kullanılan ameliyatsız veya ameliyatlı yöntemler hakkında detaylı bilgi ve randevu için lütfen ile yaptırmak için Antalya Muratpaşa'da bulunan Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Okutan Kliniğini arayın.